Thông thường, hầu hết bệnh nhân đều uống thuốc huyết áp vào buổi sáng mặc dù không có thử nghiệm nào đưa ra khuyến cáo này. Tuy nhiên một nghiên cứu mới cho biết uống thuốc huyết áp vào giờ đi ngủ thay vì lúc thức dậy có khả năng giảm 50% nguy cơ tử vong do các biến cố tim mạch.
1. Lợi ích của việc lựa chọn thời điểm uống thuốc huyết áp
1.1 Giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn
Hiện nay, việc sử dụng thuốc huyết áp đa phần có dạng bào chế phóng thích chậm, với tác dụng kéo dài trong 24 giờ và bác sĩ thường chỉ định cho bệnh nhân uống 1 – 2 viên vào buổi sáng, mỗi ngày 1 lần. Ở người khỏe mạnh, huyết áp luôn giảm vào ban đêm khi đang ngủ, nhưng với bệnh nhân huyết áp cao thì áp lực dòng máu vào ban đêm không giảm hoặc giảm không đáng kể so với ban ngày (mặc dù đã dùng thuốc buổi sáng). Nếu huyết áp không được kiểm soát tốt vào ban đêm thì sẽ dễ bị tăng cao vào sáng sớm. Chính vì thế, các nhà khoa học gần đây đã tái nghiên cứu và chỉ ra rằng, nếu thay đổi việc uống thuốc huyết áp vào buổi sáng sang buổi tối sẽ kiểm soát được áp lực dòng máu ổn định hơn trong khi ngủ.
Các nhà khoa học ở Tây Ban Nha đã theo dõi hơn 19.000 người trưởng thành bị tăng huyết áp. Họ phát hiện ra rằng những bệnh nhân dùng tất cả thuốc điều trị huyết áp vào ban đêm sẽ có chỉ số huyết áp thấp hơn trong suốt 24 giờ so với những người uống thuốc vào buổi sáng. Ngoài ra, uống thuốc huyết áp trước khi đi ngủ tối còn giúp cải thiện mỡ máu. Tác giả của nghiên cứu cho biết kết luận này đúng với mọi giới tính, tuổi tác, và người có các bệnh kèm theo (ví dụ tiểu đường hoặc bệnh thận), cũng như đã cân nhắc đến tất cả các yếu tố nguy cơ khác làm tăng huyết áp.
1.2 Giúp giảm nguy cơ tử vong
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người luôn uống thuốc vào ban đêm giảm nguy cơ tử vong do các biến cố về tim hoặc mạch máu 2/3 so với những người có thói quen uống thuốc vào buổi sáng.
Các báo cáo cho biết việc uống thuốc trước khi đi ngủ có thể:
- Giảm 44% nguy cơ đau tim;
- Giảm 40% nguy cơ tái thông mạch vành (phẫu thuật để mở rộng đường dẫn động mạch);
- Nguy cơ suy tim thấp hơn 42%;
- Giảm 49% nguy cơ đột quỵ.
Nhìn chung, kết quả cho thấy nguy cơ tử vong liên quan đến vấn đề tim mạch giảm đến 45%.
Nguyên nhân là vì việc kiểm soát huyết áp vào ban đêm rất quan trọng. Các bác sĩ giải thích rằng huyết áp khi ngủ là dấu hiệu đáng chú ý nhất khi xét về nguy cơ tim mạch, cho dù chỉ số đo vào ban ngày là bình thường hoặc tăng. Nhóm bệnh nhân dùng thuốc vào ban đêm đã “giảm đáng kể” huyết áp trong khi ngủ, so với những người theo thói quen dùng thuốc buổi sáng.
Tuy nhiên kết luận này chỉ đúng với những đối tượng tuân theo một thói quen ngủ thông thường: thức dậy vào ban ngày và ngủ vào ban đêm. Điều đó có nghĩa là nghiên cứu không thể kết luận uống thuốc huyết áp lúc nào tốt nhất cho những người thường xuyên làm việc vào ban đêm. Ngoài ra, người Mỹ da đen có xu hướng tăng huyết áp cao hơn mức trung bình trong khi ngủ, nên vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu so sánh giữa các chủng tộc.
1.3 Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Hơn nữa, lợi ích khi sử dụng thuốc huyết áp buổi tối còn giúp ngăn ngừa bệnh đái tháo đường. Các nhà khoa học giải thích bệnh nhân tăng huyết có nhiều nguy cơ mắc bệnh tiểu đường và tim mạch hơn khi huyết áp không được kiểm soát tốt trong lúc ngủ. Vì vậy, nếu huyết áp luôn duy trì ở mức ổn định vào ban đêm sẽ ngăn chặn tiến triển dẫn đến tiểu đường tuýp 2. Trong đó các hormone như adrenalin và angiotensin đóng vai trò trong diễn tiến của cả hai bệnh huyết áp cao và đái tháo đường loại 2.
Bên cạnh thời gian uống thuốc huyết áp lúc nào tốt nhất, các yếu tố như cảm xúc và sử dụng đồng thời các loại thuốc khác nhau cũng ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Một số thuốc điều trị huyết áp cao còn làm giảm hoạt tính của angiotensin – hormon gây co mạch và gây tăng huyết áp. Ngoài ra, angiotensin cũng góp phần gia tăng phân giải glucose (đường) từ gan và giảm sự nhạy cảm insulin – những yếu tố có thể dẫn đến bệnh đái tháo đường type 2. Các nhóm thuốc huyết áp có liên quan với giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường nếu chuyển sang uống thuốc vào buổi tối trước khi ngủ là:
- Thuốc chẹn thụ thể angiotensin: Giảm được 61%;
- Thuốc chẹn beta: Tỷ lệ này tăng lên 65%;
- Nhóm ức chế men chuyển ACE: Có tỷ lệ lên đến 69%.
2. Vì sao nên uống thuốc huyết áp vào giờ cố định?
Mặt khác, một số bác sĩ tim mạch cũng tin rằng tính nhất quán trong thói quen dùng thuốc huyết áp chính là chìa khóa mang đến khả năng bảo vệ tối ưu. Sự dao động của huyết áp do không tuân thủ uống thuốc định kỳ (dùng thiếu 1 liều) thậm chí còn tồi tệ hơn là huyết áp tăng cao. Vì vậy để đảm bảo tuân thủ liều lượng dùng thuốc hàng ngày, điều quan trọng là bệnh nhân phải tạo lập ra cho mình thói quen uống thuốc vào đúng một giờ cố định mỗi ngày.
Xung quanh thắc mắc “Uống thuốc huyết áp giờ nào?”, cũng có quan niệm cho rằng nên uống thuốc huyết áp vào chiều tối, để tránh mất ngủ vì tiểu đêm và khiến thận phải làm việc nhiều. Người bệnh cần giảm đưa nước vào cơ thể sau buổi trưa, thay vào đó là uống nhiều nước vào buổi sáng để giúp cơ thể bài tiết cặn bã.
Các nhà khoa học hy vọng có thể sớm đưa ra kết luận cuối cùng để cung cấp cho bác sĩ lâm sàng một số thông tin khi hướng dẫn bệnh nhân nên uống thuốc huyết áp giờ nào. Cho đến thời điểm này, người bị huyết áp cao vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi muốn thay đổi thời gian dùng thuốc. Không tự ý thay đổi phác đồ điều trị khi chưa có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
Nguồn: vinmec.com
